Po dwóch latach przerwy spowodowanej epidemią znów będzie można uczestniczyć w wydarzeniach Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki. Ten rozpocznie się już w sobotę i potrwa tydzień. Koordynatorem tegorocznej edycji jest Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Z jego prorektorem do spraw nauki i rozwoju prof. Marcinem Moniuszką rozmawia Renata Reda.

Renata Reda: 18 edycja jest rekordowa pod względem liczby wydarzeń.

prof. Marcin Moniuszko: Naprawdę jest ich bardzo dużo i gorąco państwa serdecznie zapraszamy. To cały przyszły tydzień i ten weekend będzie wypełniony Festiwalem Nauki i Sztuki. To prawdziwe święto. 

Tych imprez jest kilkaset, sporo już jest rejestracji na to, co będzie działo się w przyszłym tygodniu, ale w weekend jest jeszcze cały nasz. Sprawdzałem właśnie przed chwilą prognozę pogody - ma być pięknie. 

W niedzielę wspaniały piknik na Stadionie Miejskim, można przyjść całą rodziną. Będą kulinaria, nie trzeba troszczyć się o niedzielny obiad, będą niesamowitości jeżeli chodzi o odkrycia i o możliwości skorzystania z odkryć medycznych. Będzie można dowiedzieć się na przykład czy ma się cukrzycę, czy ma się miażdżycę, ocenić swoją sprawność, ukształtować swoją dietę, sprawdzić swój stan zdrowia. 

Ale będzie cała masa również innych atrakcji informatycznych, gry komputerowe, wystawy zwierząt, wirtualna rzeczywistość, będzie można pokierować, poobserwować roboty, które będą przygotowywane. 

Ale nic dziwnego - skoro najważniejsze podlaskie uczelnie biorą w tym udział, pokazują wszystko to, co mają najciekawsze, co najlepsze, to nie tylko Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, który jest w tym roku liderem na Festiwalu i mamy ten zaszczyt razem z panią prof. Ludmiłą Marcinowicz, która koordynuje Festiwal, ale też wszystkie inne uczelnie - Uniwersytet w Białymstoku, Politechnika Białostocka - te atrakcje, o których państwu wspomniałem, właśnie są przez nie przygotowane. Ale to inne uczelnie również z naszego miasta, ale także z regionu - z Łomży, Suwałk i Białostocki Park Naukowo-Technologiczny - tam się będzie działo coś niesamowitego. 

W tę niedzielę trzeba być na stadionie. Gorąco państwa zapraszamy od 10:00 do 16:00, a w sobotę rozpoczęcie oficjalne na auli Pałacu Branickich i tam opowiemy o tym, jak kształtuje się transplantologia, czy narządy mogą powstać od nowa, powiemy historię ludzi, którzy mieli przeszczepione narządy, posłuchamy historii transplantologii - naprawdę jestem niesłychanie podekscytowany tym, co nas czeka. Gorąco zapraszamy.

Ile w sumie instytucji zaangażowało się w organizację imprez podczas siedmiu festiwalowych dni?

Któż to policzy? Wszystkie możliwe uczelnie oraz Białostocki Park Naukowo-Technologiczny, wspaniała pomoc ze strony instytucji samorządowych i publicznych, które są razem z nami. Każdy pokaże to, co będzie miał najlepszego. Na stronie podlaskifestiwal.pl można odnaleźć również te wydarzenia, które będą miały miejsce w kolejnych dniach i każda uczelnia będzie miała swój dzień, trzeba się zarejestrować, wybrać wydarzenie, są to świetne propozycje.

Dlaczego festiwal już tyle lat jest kontynuowany? Czy to się nie znudzi?

Nie, bo ludzie naprawdę z tego korzystają i on jest przypomnijmy - on jest dla wszystkich, tam każdy znajdzie coś dla siebie. Wracając do tego pikniku, który będziemy mieli na Stadionie Miejskim w Białymstoku w niedzielę od 10:00 do 16:00 - tam będzie coś dla każdego - dla najmłodszych, bo będą zabawy, będzie można poskakać na tak zwanych dmuchańcach, ale będą też zabawy intelektualne, bardziej ambitne, będą wystawy dla tych młodszych, dla starszych, nie tylko dla uczniów i studentów, ale i dla tych bardzo małych dzieci również oraz dla seniorów. 

Nie może się znudzić coś, co jest tak różnorodne, tak niesamowite i co pokazuje naprawdę nie waham się użyć tego słowa - potęgę intelektualną, potęgę naukową, potęgę artystyczną również naszego miasta i regionu.

Nauka to pasja, ale też sporo da się na niej zarobić, jeśli wie się, jak to robić, a Uniwersytet Medyczny wie. 

Z tym zarabianiem to bywa oczywiście bardzo różnie, to jest zawsze wtórna niestety rzecz. My przede wszystkim jesteśmy stworzeni po to, żeby szukać nowych rozwiązań, by tworzyć takie nowe rozwiązania, rzadko niestety udaje się stworzyć takie rozwiązania, które rzeczywiście się opłacają. Nie jest to celem samym w sobie dla nas, ale rzeczywiście staramy się ukształtować to myślenie również w tym kierunku, by te pieniądze, które można uzyskać dzięki wprowadzeniu nowych technologii, które się wymyśli, które się stworzy - mogły zostać w Polsce, bo to o to chodzi. 

To nawet nie chodzi o to, żeby uniwersytet ten czy inny zarabiał, ale o to, że jeżeli coś wymyślimy tu na miejscu, to później jako państwo, jako pacjenci, czy generalnie jako osoby indywidualne nie będziemy musieli kupować tego z zewnątrz, z zagranicy za o wiele wyższą cenę. 

Opłaca się inwestować w naukę dlatego, że później wszystkie te osiągnięcia, jeżeli będą skonsumowane tu na miejscu, to z pewnością będą tańsze, bardziej dopasowane do mieszkańców naszego regionu, naszego kraju niż coś, co sprowadzimy, a tak naprawdę kupimy z zagranicy.

Naukowcy Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku starają się, by ich osiągnięcia były przydatne w tej  chwili, by były praktyczne. 

To jest naszym tak naprawdę najbardziej ambitnym celem, naszym oczekiwaniem. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że nie zawsze wszystko od razu da się przełożyć na język praktycznego zastosowania, tym niemniej pozostaje to naszym bardzo ważnym celem. 

Większość naszych rzeczy, które w dziedzinie medycyny badamy bardzo wnikliwie, ma olbrzymi potencjał praktycznego wykorzystania. Nasze największe kohortowe badanie populacyjne w Polsce - badanie "Białystok plus" kierowane przez prof. Karola Kamińskiego służy nie tylko aspektom naukowym, ale również temu, by wypracować konkretne wskazówki i rozwiązania profilaktyczne dla populacji owszem Białegostoku, Podlasia, ale w rezultacie całej Polski. 

Nasze rozwiązanie w dziedzinie sztucznej inteligencji w dziedzinie badań genomowych, z których jesteśmy znani w tej części Europy, również nie służą li tylko powielaniu publikacji naukowych, ale przede wszystkim służą temu, by przynieść konkretne rozwiązania. Tak się stało w czasie COVID-19. Rozwiązanie, nad którym pracowaliśmy, które dotyczyło poznania relacji pomiędzy czynnikami takimi jak wiek, jak płeć, jak masa ciała a czynnikami genetycznymi sprawiło, że możliwe stało się stworzenie aplikacji, która również w swojej uproszczonej formie jest w tej chwili dostępna dla każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej na platformie pacjent.gov.pl. Każdy może z tego skorzystać w tej chwili, by przekonać się, jak ciężko będzie przechodził COVID-19. 

I to są tylko przykłady takich rozwiązań, które mamy również w cukrzycy, w chorobach nowotworowych, w chorobach sercowo-naczyniowych. Wszystko, co robimy, choć jest rzeczywiście niesłychanie pracochłonne i zabiera bardzo wiele energii, ale jest wspaniałe również dlatego, bo jest w stanie przynieść w przewidywalnej przyszłości konkretne rozwiązania, z których nie tylko będziemy dumni, ale o których będziemy wiedzieli, że służą tu i teraz mieszkańcom naszego regionu, mieszkańcom naszego kraju.

I takich właśnie ciekawych rzeczy będzie można się dowiedzieć m.in. podczas imprez festiwalowych.

Również, choć znajdzie się tam wiele rzeczy z pogranicza nauki i rozrywki, dlatego naprawdę gorąco zachęcamy, a szczególnie w niedzielę - na pikniku będzie się działo.

Dziękuję za rozmowę.

| red: mak, sp